زبانی محافظهکارتر از فارسی!
تاریخ انتشار: ۸ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۹۲۳۶۱
بلوچی از گروه شمالی زبانهای غربیست و بسیاری از لغات ایرانی کهن با اندک تغییری در آن بهجا مانده است.
به گزارش ایران اکونومیست، از دیگر زبانها و لهجههای ایرانی شرقی، پشتو است. پشتو، زبان محلی مشرق افغانستان و قسمتی از ساکنان سر حدات شمال غربی هندوستان است. هر چند زبان فارسی و عربی در این زبان نفوذ یافته ولی این زبان که در افغانستان بیش از گذشته مورد توجه بوده است، بسیاری از خصوصیات اصیل زبانهای ایرانی را حفظ کرده و خود لهجههای مختلف دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
زبان پشتو صاحب آثار و ادبیات است، از جمله آثار شاعر معروف این زبان «خوشحال خان» را میتوان ذکر کرد. همچنین مقدار زیادی اشعار محلی و داستان و افسانه به این زبان موجود است. در ایامی که این زبان مورد نظر دولت افغانستان قرار گرفت، آثار متعددی به این زبان انتشار یافت.
در فلات پامیر میان افغانستان و هندوستان و چین و ترکستان، عدهای از زبانها و لهجههای ایرانی رایج بوده است. عدۀ کسانی که به هر یک از این زبانها سخن میگویند معدود است و بعضی از این لهجهها بهتدریج رو به زوال رفته و برخی نیز از میان رفته است. این زبانها بهسبب دور بودن از مراکز و تغییرات اجتماعی توانستهاند بسیاری از خصوصیات صوتی زبانهای قدیم ایرانی را محفوظ نگه دارند. مطالعۀ این زبانها از لحاظ تحقیق زبانهای کهن ایران اهمیت خاص دارد. بسیاری لغات اصیل زبان هند و اروپایی در این زبانها، بهخصوص در «وخانی» محفوظ مانده که در سایر زبانهای ایرانی یا هندی بهجا مانده است.
مهمترین زبانها و لهجههای فلات پامیر عبارتند از وَخانی یا وَخی، اُرُشُری، یَزغُلامی، روشالی، سنگلیچی، ایدغه، اورموری، پراچی و... است.
در این زبانها با وجود شباهت و نزدیکی آنها به یکدیگر، میتوان دستههای مختلف تشخیص داد.
وخانی در این میان از دیگر زبانها ممتاز است و ظاهراً بازماندۀ یکی از زبانهای مستقل قدیم ایرانی است.
این زبانها مانند سغدی و سکایی و آسی همه متعلق به دستۀ شمالی زبانهای شرقیاند. اورموری و پراچی که در قسمت غربیتر و جنوبیتر افغانستان رایجاند به دستۀ جنوبی زبانهای شرقی تعلق دارند و با یکدیگر پیوسته و نزدیکاند.
زبانها و لهجههای دستۀ غربی کثرت و تنوع بیشتری دارند. اهم آنها بدینقرار است:
بلوچی در قسمتی از بلوچستان و همچنین در نواحی ترکمنستان شوروی رایج بود. در بلوچستان علاوهبر بلوچی زبان دیگری نیز بهنام براهوی متداول است که از جمله زبانهای بومیان هندوستان (قبل از نفوذ اقوام آریایی) بوده است.
بلوچی اصولاً از گروه شمالی زبانهای غربی است و بلوچها ظاهراً از شمال به جنوب کوچ کردهاند ولی بلوچی به علت مجاورت با زبانهای شرقی ایرانی بعضی از عوامل آنها را اقتباس کرده است.
زبان بلوچی لهجههای مختلف دارد که مهمترین آنها بلوچی غربی و بلوچی شرقی است که هر یک یز تقسیمات فرعی دارند. اما رویهمرفته به علت ارتباط قبایل بلوچ با یکدیگر تفاوت میان این لهجات زیاد نیست.
بلوچی از بعضی زبانهای دیگر غربی مانند فارسی محافظهکارتر است و بسیاری از لغات ایرانی کهن بااندک تغییری در آن بهجا مانده است.
دیگر زبانها و لهجههای ایرانی غربی در بخشهای بعدی سلسله مطالب «آشنایی با زبانها و لهجههای ایرانی» شرح داده خواهند شد.
منبع: «زبانها و لهجههای ایرانی» نوشتۀ احسان یارشاطر (دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال پنجم، مهر و دی ۱۳۳۶، شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۱۷ و ۱۸))
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: آشنایی با زبانها و لهجههای ایرانی ، زبانشناسی ، زبان فارسی ، انقراض گویشها ، احسان یارشاطر
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: زبان شناسی زبان فارسی انقراض گویش ها احسان یارشاطر زبان ها و لهجه های ایرانی زبان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۹۲۳۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
یک درگذشت، خبرهایی از حج و پخش ۳ سریال جدید از تلویزیون
یک درگذشت، کشف معماری ۴۵۰۰ ساله در شرق ایران، گزارشی از ۳ سریال جدید تلویزیون، جایگاه زبان فارسی در تاریخ عثمانی، مشخص شدن سهمیه ارز مسافران حج، معرفی داوران جشنواره کن و... از جمله اخبار امروز فرهنگی هنری ایسنا بودند.
به گزارش ایسنا، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه با هیچکس درباره خلیج فارس اختلاف نظر نداریم، گفت: خلیج فارس تا ابد خلیج فارس است و انشاءالله به عنوان یک بخش جداناپذیر از تاریخ کشور ما خواهد درخشید.
کشف معماری ۴۵۰۰ ساله در شرق ایران
باستانشناسان به همراه دانشجویان دانشگاه زابل در کاوش آموزشی تپه «پیرزال سیستان»، علاوه بر اشیاء ۴۳۰۰ ساله، بقایای معماری به قدمت حدودی ۴۵۰۰ سال را کشف کردند.
سهمیه ارز مسافران حج مشخص شد
شورای برنامهریزی بعثه و سازمان حج و زیارت، سهمیه ارز سفر حج ۱۴۰۳ را برای هر زائر ۵۰۰ یورو اعلام کرد.
برخی برای حج ۳۰ سال در نوبت خواهند ماند!
گزارشی از ۳ سریال جدید تلویزیون + زمان پخش
سه سریال «رخنه»، «آقای قاضی؛ شعبه ۱۲۱» و «بدل» در ژانرهای امنیتی، اجتماعی و کمدی از شبکههای یک، دو و سه سیما روی آنتن میروند.
کسانی که میخواهند دعاهایشان زود مستجاب شود بخوانند
یک استاد حوزه علمیه درباره دعا و مستجاب شدنش تاکید کرد که پدر و مادر رکن مهمی در استجابت دعا هستند. حتی برای کسانی که پدر و مادر خود را از دست دادند نگران نباشند و به قبور آنها سر زده و از آنها بخواند برایشان دعا کنند.
درگذشت یک موسیقیدان قدیمی
نصرالله شیرینآبادی نوارنده پیشکسوت ویلن در ۸۰ سالگی درگذشت.
تازهترین آلبومهای موسیقی بازار کداماند؟
در چند ماه اخیر، آلبومهای موسیقی متعددی از جمله آلبوم موسیقی «قاوال مکتبی»، آلبوم موسیقی «دنیای من»، آلبوم موسیقی «نئوتنالیتی» و ... در ژانرهای پاپ، نواحی، ایرانی و ... منتشر شدهاند.
«شد خزان گلشن آشنایی» یادگار کیست؟
«رهی» نامی است که امیری فیروزکوهی بر دیگر تخلصهای معیری ترجیج داده و معیری هم از ۱۳۱۳ «رهی» را برای تخلصش شعریاش انتخاب کرده است.
جایگاه زبان فارسی در تاریخ عثمانی
یک متخصص تاریخ عثمانی با بیان اینکه زبان فارسی در پیریزی و سیر تاریخی دولت عثمانی نیز زبانی مهم به شمار میرفته است از علاقه پادشاهان عثمانی به زبان فارسی میگوید.
داوران جشنواره کن معرفی شدند
فهرست داوران بخش مسابقه اصلی هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم کن اعلام شد.
ساخت فیلم «عشقآباد» با محوریت امام رضا(ع) و فرهنگ رضوی
دبیر بیست و یکمین جشنواره بینالمللی امام رضا(ع) از آغاز فعالیت نخستین جشنواره فیلم دینی رضوان خبر داد و گفت: در این جشنواره سعی شده با هدف استفاده از ابزار مؤثر فیلم در راستای توسعه معارف دینی، اخلاقی و انسانی به شناسایی و فعالسازی استعدادهای جوان نیز در استانهای مختلف بپردازیم.
ناصر ممدوح در شب «جادوی شهرزاد» چه گفت؟
با حضور ناصر ممدوح دوبلور، مدیر دوبلاژ و بازیگر سینما و تلویزیون، آیین شب چراغ نمایش «جادوی شهرزاد» برگزار شد.
پیشنهادهایی برای خواندن:
امروز چهلم بهار است؛ جشنی که از یاد رفته!
روایت خلیج فارس از ایرانیان
پای «ایران» همیشه در میان است!
ظهور و سقوط شهر باستانی هرمها
انتهای پیام